Depremler, meydana gelebilecek en yıkıcı doğal afetlerden biridir. Sebep oldukları fiziksel hasar ve can kayıplarının yanı sıra, depremler insanların ruh sağlığı üzerinde de önemli bir etkiye sahip olabilmektedir. Depremlerin psikolojik etkileri geniş kapsamlı ve uzun süreli olabilir ve hem depremi doğrudan yaşayanları hem de dolaylı olarak etkileyebilir.
Uzman Psikolog Mehmet Cem Yiğit, depremin psikolojik etkilerini ve nasıl
atlatılacağı hakkında çok önemli bilgiler veriyor:
Depremi doğrudan yaşayanlar için psikolojik etkiler ani ve yoğun olabilir.
Birçok kişi deprem sırasında ve hemen sonrasında korku, panik ve çaresizlik
duyguları yaşadığını bildirmektedir. Ayrıca kalp atış hızında artış, terleme
ve titreme gibi fiziksel belirtiler de yaşayabilirler. Bu belirtilerin hepsi
travmatik bir olaya verilen normal tepkilerdir, ancak devam ederlerse veya
günlük yaşama müdahale ederlerse, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi
daha ciddi bir durumun işareti olabilirler.
Depremden dolaylı olarak etkilenenler, örneğin etkilenen bölgede ailesi veya arkadaşları olanlar için psikolojik etkiler de aynı derecede önemli olabilir. Bu kişiler sevdiklerinin güvenliği konusunda endişeli ya da kaygılı hissedebilir ve yardım ya da destek sağlayamadıkları için çaresizlik duygusu yaşayabilirler. Ayrıca başkaları acı çekerken güvende oldukları için suçluluk veya utanç da yaşayabilirler.
Deprem sonrasında uzun vadeli psikolojik etkiler de ortaya çıkabilir. Örneğin, insanlar devam eden anksiyete veya depresyon yaşayabilir ya da TSSB geliştirebilirler. Uyumakta güçlük çekebilir, geriye dönüşler yaşayabilir veya kabuslar görebilirler ya da depremi hatırlatan durumlardan ve konuşmalardan kaçınabilirler. Bazı durumlarda bu belirtiler depremden sonra aylarca hatta yıllarca sürebilir.
Depremi yaşayan herkesin psikolojik sorunlar geliştirmeyeceğini unutmamak önemlidir. Psikolojik etkilerin şiddetini ve süresini etkileyebilecek faktörler arasında depremin şiddeti, bireyin daha önce travma ile ilgili deneyimleri ve sosyal desteğin mevcudiyeti yer almaktadır. Deprem sonrasında devam eden psikolojik sıkıntılar yaşayan bir kişinin bir ruh sağlığı uzmanından profesyonel yardım alması her zaman iyi bir fikirdir.
Depremin Psikolojisi Nasıl Atlatılır?
Depremin psikolojik etkilerinin üstesinden gelmek uzun ve zor bir süreç olabilir, ancak yardımcı olabilecek birkaç strateji vardır;
1- Fiziksel sağlığınıza dikkat edin: Yeterince dinlenmek, olabildiğince sağlıklı beslenmek, uyku saatlerine dikkat etmek ve egzersiz yapmak stresi azaltmaya ve genel sağlığınızı iyileştirmeye yardımcı olacaktır. Vücudunuza iyi bakın, zihniniz de sizi takip edecektir.
2- Olumsuz düşüncelere meydan okuyun: Depremden sonra olumsuz düşünce ve duygular yaşamak normaldir, ancak bunlarla baş edebilmek ve daha olumlu bir bakış açısı eşliğinde yeniden çerçevelendirmek önemlidir. Olumsuz düşünceler ile başa çıkabilmenin birinci basamağı kontrol edebileceğiniz düşüncelere odaklanmaktır.
3- Başkalarıyla bağlantı kurun: Deprem sonrasında sosyal destek kritik önem taşır. Arkadaşlarınızla ve ailenizle iletişime geçebilirsiniz. Size iyi geleceğini düşünüyorsanız, topluluk etkinliklerine katılabilir, deneyimlerinizi ve duygularınızı benzer durumlardan geçmiş diğer kişilerle paylaşmak için adımlar atabilirsiniz. Başkalarıyla iletişime geçiyor olmak, sosyalleşmek ve rutin hayatınıza dönmenizde kolaylık sağlayacaktır.
4- Rahatlama teknikleri uygulayın: Derin nefes alma, meditasyon ve diğer gevşeme teknikleri kaygıyı azaltmaya ve sakinlik hissini desteklemeye yardımcı olur. Stresinizi yönetmenize yardımcı olması için bu uygulamaları günlük rutininize dahil etmeyi deneyin.
5- Profesyonel yardım alın: Devam eden psikolojik sıkıntılar yaşıyorsanız, bir ruh sağlığı uzmanından yardım almak çok önemlidir. Size semptomlarınızın üstesinden gelmek ve normal hayatınıza geri dönmek için ihtiyaç duyduğunuz araçları ve desteği sağlarlar.
Depremin psikolojik etkilerinden kurtulmanın bir süreç olduğunu ve zaman alabileceğini unutmayın. Kendinize karşı sabırlı olun ve her gün ileriye doğru küçük adımlar atmaya odaklanın. Zaman, çaba ve destekle depremin psikolojik etkilerinin üstesinden gelebilir ve hayatınıza devam edebilirsiniz.
Sismofobisi olan kişiler, depreme ya da deprem düşüncesine maruz kaldıklarında fiziksel ve psikolojik belirti yaşayabilirler. Fiziksel belirtiler arasında terleme, kalp atış hızında artış, titreme, nefes darlığı ve gastrointestinal (mide, sindirim) sıkıntı sayılabilir. Psikolojik belirtiler arasında; panik ataklar, korku veya dehşet duyguları yaşanabilir. Kişi yaşadığı süreçten tamamen kaçmak veya kaçınmak için yoğun bir istek duyabilir.
Sismofobi, kişinin günlük hayatını önemli ölçüde etkileyebilir, çünkü deprem korkusunu tetikleyebilecek faaliyetlerden veya durumlardan kaçınabilirler. Örneğin, depreme yatkın bölgelere seyahat etmekten, deprem sırasında çökme ihtimali olan binalarda yaşamaktan ve hatta depremlerle ilgili haberleri ve belgeselleri izlemekten kaçınabilirler.
Diğer fobiler gibi, sismofobi de kişinin bir depremi yaşamış ya da yaşayabilirim korkusunun sonucu olarak ortaya çıkabilir. Bununla birlikte, net bir tetikleyici olmadan da gelişebilir ve genetik, çevresel veya psikolojik faktörlerle ilişkili olabilir.
Sismofobi tedavisi bilişsel davranışçı terapi (BDT), EMDR ve rahatlama teknikleri gibi terapilerin bir kombinasyonunu içerebilir. Size en uygun olan tedavi modelini terapistiniz belirlemektedir. Uygun tedavi ile sismofobisi olan birçok kişi deprem korkularının üstesinden başarıyla gelebilir ve normal günlük aktivitelerine devam edebilir.
Depremden dolaylı olarak etkilenenler, örneğin etkilenen bölgede ailesi veya arkadaşları olanlar için psikolojik etkiler de aynı derecede önemli olabilir. Bu kişiler sevdiklerinin güvenliği konusunda endişeli ya da kaygılı hissedebilir ve yardım ya da destek sağlayamadıkları için çaresizlik duygusu yaşayabilirler. Ayrıca başkaları acı çekerken güvende oldukları için suçluluk veya utanç da yaşayabilirler.
Deprem sonrasında uzun vadeli psikolojik etkiler de ortaya çıkabilir. Örneğin, insanlar devam eden anksiyete veya depresyon yaşayabilir ya da TSSB geliştirebilirler. Uyumakta güçlük çekebilir, geriye dönüşler yaşayabilir veya kabuslar görebilirler ya da depremi hatırlatan durumlardan ve konuşmalardan kaçınabilirler. Bazı durumlarda bu belirtiler depremden sonra aylarca hatta yıllarca sürebilir.
Depremi yaşayan herkesin psikolojik sorunlar geliştirmeyeceğini unutmamak önemlidir. Psikolojik etkilerin şiddetini ve süresini etkileyebilecek faktörler arasında depremin şiddeti, bireyin daha önce travma ile ilgili deneyimleri ve sosyal desteğin mevcudiyeti yer almaktadır. Deprem sonrasında devam eden psikolojik sıkıntılar yaşayan bir kişinin bir ruh sağlığı uzmanından profesyonel yardım alması her zaman iyi bir fikirdir.
Depremin Psikolojisi Nasıl Atlatılır?
Depremin psikolojik etkilerinin üstesinden gelmek uzun ve zor bir süreç olabilir, ancak yardımcı olabilecek birkaç strateji vardır;
1- Fiziksel sağlığınıza dikkat edin: Yeterince dinlenmek, olabildiğince sağlıklı beslenmek, uyku saatlerine dikkat etmek ve egzersiz yapmak stresi azaltmaya ve genel sağlığınızı iyileştirmeye yardımcı olacaktır. Vücudunuza iyi bakın, zihniniz de sizi takip edecektir.
2- Olumsuz düşüncelere meydan okuyun: Depremden sonra olumsuz düşünce ve duygular yaşamak normaldir, ancak bunlarla baş edebilmek ve daha olumlu bir bakış açısı eşliğinde yeniden çerçevelendirmek önemlidir. Olumsuz düşünceler ile başa çıkabilmenin birinci basamağı kontrol edebileceğiniz düşüncelere odaklanmaktır.
3- Başkalarıyla bağlantı kurun: Deprem sonrasında sosyal destek kritik önem taşır. Arkadaşlarınızla ve ailenizle iletişime geçebilirsiniz. Size iyi geleceğini düşünüyorsanız, topluluk etkinliklerine katılabilir, deneyimlerinizi ve duygularınızı benzer durumlardan geçmiş diğer kişilerle paylaşmak için adımlar atabilirsiniz. Başkalarıyla iletişime geçiyor olmak, sosyalleşmek ve rutin hayatınıza dönmenizde kolaylık sağlayacaktır.
4- Rahatlama teknikleri uygulayın: Derin nefes alma, meditasyon ve diğer gevşeme teknikleri kaygıyı azaltmaya ve sakinlik hissini desteklemeye yardımcı olur. Stresinizi yönetmenize yardımcı olması için bu uygulamaları günlük rutininize dahil etmeyi deneyin.
5- Profesyonel yardım alın: Devam eden psikolojik sıkıntılar yaşıyorsanız, bir ruh sağlığı uzmanından yardım almak çok önemlidir. Size semptomlarınızın üstesinden gelmek ve normal hayatınıza geri dönmek için ihtiyaç duyduğunuz araçları ve desteği sağlarlar.
Depremin psikolojik etkilerinden kurtulmanın bir süreç olduğunu ve zaman alabileceğini unutmayın. Kendinize karşı sabırlı olun ve her gün ileriye doğru küçük adımlar atmaya odaklanın. Zaman, çaba ve destekle depremin psikolojik etkilerinin üstesinden gelebilir ve hayatınıza devam edebilirsiniz.
Deprem Korkusu (Sismofobi) Nedir ve Nasıl Geçer?
Deprem korkusu, sismofobi veya deprem fobisi olarak bilinen özel bir fobidir. Depremlere ya da deprem yaşama olasılığına karşı duyulan aşırı ve ısrarcı bir korkudur.Sismofobisi olan kişiler, depreme ya da deprem düşüncesine maruz kaldıklarında fiziksel ve psikolojik belirti yaşayabilirler. Fiziksel belirtiler arasında terleme, kalp atış hızında artış, titreme, nefes darlığı ve gastrointestinal (mide, sindirim) sıkıntı sayılabilir. Psikolojik belirtiler arasında; panik ataklar, korku veya dehşet duyguları yaşanabilir. Kişi yaşadığı süreçten tamamen kaçmak veya kaçınmak için yoğun bir istek duyabilir.
Sismofobi, kişinin günlük hayatını önemli ölçüde etkileyebilir, çünkü deprem korkusunu tetikleyebilecek faaliyetlerden veya durumlardan kaçınabilirler. Örneğin, depreme yatkın bölgelere seyahat etmekten, deprem sırasında çökme ihtimali olan binalarda yaşamaktan ve hatta depremlerle ilgili haberleri ve belgeselleri izlemekten kaçınabilirler.
Diğer fobiler gibi, sismofobi de kişinin bir depremi yaşamış ya da yaşayabilirim korkusunun sonucu olarak ortaya çıkabilir. Bununla birlikte, net bir tetikleyici olmadan da gelişebilir ve genetik, çevresel veya psikolojik faktörlerle ilişkili olabilir.
Sismofobi tedavisi bilişsel davranışçı terapi (BDT), EMDR ve rahatlama teknikleri gibi terapilerin bir kombinasyonunu içerebilir. Size en uygun olan tedavi modelini terapistiniz belirlemektedir. Uygun tedavi ile sismofobisi olan birçok kişi deprem korkularının üstesinden başarıyla gelebilir ve normal günlük aktivitelerine devam edebilir.
Depremden Sonra Ruh Sağlımızı Nasıl Korumalıyız?
Depremden sonra ruh sağlığınızı korumak sosyal hayatımıza geri dönüş için çok önemlidir. İşte size yardımcı olabilecek bazı stratejiler:- Kişisel bakım uygulayın: Yeterince uyuduğunuzdan, iyi beslendiğinizden ve keyif aldığınız aktivitelere katıldığınızdan emin olun. Egzersiz, stres ve kaygıyı azaltmaya yardımcı olabileceğinden özellikle faydalı olabilir.
- Kendinize karşı sabırlı olun: Depremin duygusal etkilerinden kurtulmanın zaman aldığını unutmayın. Kendinize karşı sabırlı olun ve iyileşmek için ihtiyacınız olan zamanı ve alanı kendinize tanıyın.
- Haberlere ve sosyal medyaya maruz kalmayı sınırlayın: Haberdar olmak önemlidir, ancak depremle ilgili görüntü ve hikayelerle sürekli maruz kalmak bunaltıcı ve kaygıyı yükseltebilir.
- Bilgi sahibi olun: Haberlere ve sosyal medyaya maruz kalmayı sınırlamak önemli olsa da, kurtarma çalışmaları ve olası riskler hakkında bilgi sahibi olmak da önemlidir. Güvenilir kaynaklardan bilgi aldığınızdan emin olun. Haberleri izlemek ve sosyal medyada vakit geçirmek için bu dönemde belirli süre sınırları koymak, içinde bulunduğunuz duruma karşı olumsuz duygularınızı engellemede yardımcı olacaktır.
- Mola verin: Deprem sonrası stres ve belirsizlikten uzaklaşmak için mola vermek önemlidir. Banyo yapmak, kitap okumak veya sevdiğiniz bir filmi izlemek gibi rahatlamanıza ve yeniden şarj olmanıza yardımcı olacak faaliyetlerde bulunun.
- Duygularınızı ifade edin: Korku, endişe veya üzüntü gibi duygularınızı hissetmek ve ifade etmek için kendinize izin verin. Duygularınızı ifade etmenin bir yolu olarak güvendiğiniz bir arkadaşınızla veya aile üyenizle konuşabilir, bir günlüğe yazabilirsiniz.
- Umut duygusunu koruyun: Deprem sonrasında umut ve iyimserlik duygusunu korumak önemlidir. İyileşmenin mümkün olduğunu ve karşılaşabileceğiniz zorluklarla başa çıkabilecek güce ve kaynaklara sahip olduğunuzu unutmayın.
BU YAZILARI DA OKUMANIZI TAVSİYE EDİYORUM...
50'den Sonra Bir Kadın Ne İster?50 Yaşından Sonra Bırakmanız Gereken 10 Şey
50 Yaşından Sonra Kullanması Yasak Sözler
50’den Sonra, Sağlıklı ve Mutlu Olmanın 11 Sırrı
Unutkanlığı giderecek 20 Kolay Egzersiz
Daha Sağlıklı ve Uzun Yaşamak İçin 11 Bilimsel Bilgi
Yaş Alırken Zinde ve Aktif Olmanın 8 Adımı
Kadınlar İçin Yaşlanmayı Yavaşlatan 16 Öneri
5 Egzersiz ve 10 Dakika ile Bir Ayda 8 İnanılmaz Sonuç!
Diz Ağrılarınız için Yapmanız ve Yapmamanız Gereken 4’er Şey
Baş Ağrısını Yok Eden Doğru Nefes Teknikleri
Yeşil Çay mı Siyah Çay mı?
Beynimize Zarar veren 13 Tehlikeli Alışkanlığımız
