Covid-19 salgını ile mücadele ettiğimiz günlerde beden sağlığımız kadar ruh sağlığımızın da yerinde olması gerektiğini söyleyen Ruh ve Sinir Hastalıkları bölümünden Uzm. Dr. Saliha Güler, bu dönemde ruh sağlığımızı güçlendirmenin yollarını anlattı.
Covid-19 salgını süresince fiziksel sağlığımızı tehdit altında hissetmemiz bizim ruh sağlığımızın bozulmasına, hastalığa yakalanma korkusu yaşamamıza, çevremizde olan bitenleri çarpıtarak algılamamıza, sosyal çevremize karşı güvensizlik yaşamamıza ya da sosyal çevremizden uzakta olmamız nedeniyle üzüntü yaşamamıza neden olmaktadır.
Koronavirüsün neden olduğu Covid-19 salgını ile karşı karşıya olduğumuz bu dönemde hastalanmamak, sağlıklı kalmak en büyük isteğimiz. Bu nedenle Covid-19 salgınının bulaşma yolları ve ona karşı almamız gereken önlemlerle meşgulüz. Yani fiziksel sağlığımızın tehdit altında olduğunu biliyoruz. Salgın tehdidi bizim kendimizi baskı altında hissetmemize, yoğun stres yaşamamıza neden olmaktadır.
Bu salgın durumunda fiziksel sağlığımızı tehdit altında hissetmemiz bizim ruh sağlığımızın bozulmasına, hastalığa yakalanma korkusu yaşamamıza, çevremizde olan bitenleri çarpıtarak algılamamıza, sosyal çevremize karşı güvensizlik yaşamamıza ya da sosyal çevremizden uzakta olmamız nedeniyle üzüntü yaşamamıza neden olmaktadır.
Ruhsal olarak sağlıklı olmak; bireyin kendisiyle, çevresindeki insanlarla ve toplumla barışık olması, dengeli ve uyumlu davranış ve duygular geliştirebilmesi, hayata bağlı hissedebilmesi, günlük yaşamın stresiyle başa çıkabilmesi, kendisiyle ve geleceği ile ilgili olumlu düşünebilmesi, gelişmeye ve yeniliğe açık bir kişi olabilmesidir.
Ruh sağlığını korumak için alınması gereken önlemler neler?
- Uyku düzeni; aynı saatte yatıp aynı saatte kalkmayı alışkanlık haline getirmeli. Uyku öncesi egzersiz yapılmamalı, yatak odası oda sıcaklığında olmalı, nemli, çok sıcak ya da çok soğuk olmamalı.
- Beslenme; sağlıklı ve dengeli beslenmeli, öğünler sebze ve meyve ağırlıklı olmalı, mümkünse doymuş yağ ve rafine karbonhidrat içeriği yüksek yiyeceklerden kaçınılmalı.
- İletişim halinde olma; zor zamanlarda aile, arkadaşlar ve toplumla bağlantılarımızı sürdürmenin alternatif yollarını bulmalı, endişelerimizi, nasıl hissettiğimizi, duygularımızı, düşüncelerimizi ailemizle ve arkadaşlarımızla sık sık paylaşmalı.
- Egzersiz yapma; fiziksel aktivite, kaygıyı, stresi ve
depresyonu azaltır. Düzenli egzersiz ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Stres yönetimi; stresli olduğumuzu fark edebilmek önemlidir. Stresli olduğumuzu hissettiğimizde nefes egzersizleri ve gevşeme egzersizleri yapılabilir. Gün içinde birkaç kez ve her seferinde en az beş tam nefes şeklinde alınan diyafram nefeslerinin vücuda alınan oksijenin kan ve hücreleri güçlendirdiği; stres sırasında hücrelerde sıkışıp kalan kirli havayı temizlediği; astım, uykusuzluk, enerji düşüklüğü, yüksek tansiyon, kaygı, kalp hastalıkları ve migren gibi sorunlara iyi geldiği gösterilmiştir.
- Aşamalı kas gevşetme egzersizlerinde ise her bir kas grubunu, gerginliği iyice hissedene kadar (ancak ağrı duymayacak şekilde) gerdiğinizden emin olup, beş saniye boyunca germeyi sürdürmeli; ardından aynı kas grubunu gevşetip on saniye boyunca bu gevşeme halini hissetmek gereklidir. Bunu aynı kas için iki kez tekrarlamak gereklidir. Kasın gergin ve gevşemiş hali arasındaki fark hissedilmeye çalışılır.
- Alkol bedenin bütün hücrelerini, en çok da beyin hücrelerini etkiler. Beyin hücrelerini etkileyerek bellek bozukluğu, uyku bozukluğu, dürtü kontrolünde zafiyet gibi birçok soruna neden olmaktadır. Öte yandan ilk yıkıldığı yer olan karaciğer hücrelerinde de bazı değişikliklere yol açarak kan lipid seviyesinin artmasına neden olmaktadır. Sindirim sistemi hücrelerine olan olumsuz etkileri ile vitamin ve besin değeri olan maddelerin emilimine engel olmaktadır.
- Madde kullanımı beyinde kimyasal değişimler yaparak keyifsizlik, hiçbir şeyden zevk almama, boşluk hissi, ilgi kaybı, sinirlilik, iştah değişiklikleri, uyku sorunları, kilo kaybı ya da aşırı kilo alınımı, yorgunluk ve suçluluk duyguları, dikkat dağınıklığı, unutkanlık, ölüm ve intiharla ilgili düşüncelere neden olabilir.
