İstatistikler günümüzde çok daha fazla insanın 100 veya daha
büyük yaşlara eriştiğini söylüyor. Bu ise kendimize şu soruyu sormamızın ne kadar
önemli olduğunu gösteriyor: Yaşlandıkça sağlık sorunlarından uzak olmak için ne
yapabiliriz? Kısaca, sağlıklı yaşlanma için anahtarlar nelerdir?
Bu soruyu cevaplamaya yardımcı olacak farklı faktörler
vardır: genlerimiz, alışkanlıklarımız ve yaşadığımız sosyal çevre.
Günümüzde atalarımızdan çok daha uzun yaşıyoruz. Dünya
Sağlık Örgütü’ne göre, yaşam beklentimiz de artıyor. Bu durum kişisel
alışkanlıklarımızdan, yaşam koşullarımızdan ve tıbbi ve farmakolojik
gelişmelerden kaynaklanmaktadır.
Genetiğin önemi
İyi genlere sahip olmak hastalıklara karşı olan direncimiz
üzerinde belirleyici bir faktördür. Ailenin hastalık öyküsü bunda büyük
rol oynar. Ailenizde kalıtsal hastalıklar yoksa ve atalarınız uzun ve sağlıklı
bir şekilde yaşadıysa, genetik muhtemelen sizden yana olacaktır.
İyi bir genetik geçmiş, daha uzun bir yaşam, daha iyi
bir kemik yapısı, daha pürüzsüz bir cilt ve hatta duygularımızı daha iyi
kontrol etme olasılığımızı arttırır. Duygusal kontrol ise
davranışlarımızı olumlu yönde etkileyebilir.
Her insan aynı hızda yaşlanmaz
Biyolojik yaş her zaman kronolojik yaş ile çakışmaz. Örneğin,
okuduğunuz üniversitenin mezunlar toplantısına gittiniz. Orada aynı yaşta olan
bazı insanların diğerlerinden çok daha yaşlı ya da çok daha genç göründüklerini
fark edersiniz. Zaman bazılarına diğerlerinden çok daha cömerttir.
Yaşlanma, iç ve dış faktörlerden etkilenen kişisel bir
durumdur. Bu faktörler yaşam tarzımızı belirler ve nasıl bir yaşlılık
dönemi geçireceğimizin belirleyicisi olurlar. Bu faktörlerin sonucu
olarak duygusal durumumuz yanında fiziksel görünüşümüz de dikkate değer olur.
Sağlıklı beslenme ve besin ihtiyaçları
Sağlıklı ve dengeli bir diyet tüm yaşantımız
boyunca önemlidir, özellikle yaşlılığımızda daha da önemlidir. Doktorunuz
herhangi bir yiyeceği yasaklamadığı sürece, bol miktarda taze meyve ve sebze,
karbonhidrat (tahıl, ekmek, makarna veya pirinç), süt ürünleri ve balık gibi
çeşitli yiyecekleri tüketmeniz önerilir. Yağlı, tatlı ve seri üretim
yiyeceklerden ise kaçınmak gerekir.
Egzersiz: Kalkın ve hareket edin!
Egzersizlere başlamak için asla geç değildir.
Egzersiz, hareketsiz bir yaşam tarzından kaçınmak için önemlidir.
Fiziksel sağlığın üç temeli, dinç olmak, esneklik ve dengeli olmaktır. Bunlara
önem verirsek sağlıklı yaşlanma şansımızı arttırırız.
Yürümek, dans etmek veya belirli bir sporu yapmak kilomuzu
korumamıza yardımcı olur. Aynı zamanda diyabet veya hipertansiyon gibi hastalık
risklerini de azaltır. Ayrıca öz güveni sağlamlaştırır ve kişisel mutluluk
duygusunu da arttırır.
Hijyen ve fiziksel görünüm
Yeterli kişisel hijyen sağlıklı yaşlanma için çok
önemlidir. Uygun hijyen alışkanlıkları ve temizlik çok önemlidir. Günlük
duş alma, saçlarımızı tarama, dişlerimizi fırçalama ve kıyafetlerimizin
görünümü imajımızı ve başkalarının bizi nasıl gördüğünü önemli ölçüde etkiler.
Kendinize ve fiziksel görünümünüze özen göstermeniz
önemlidir. Öz saygınızı arttırır ve vücudunuza her türlü özen
göstermeniz gerektiği fikrini pekiştirir. Görünüşünüzün kendinizi
başkalarına gösterdiğiniz ilk şey olduğunu unutmayın!
Sosyal yaşantı: Evden çıkın!
Emeklilik, çocukların evden ayrılması veya arkadaş ve aile
fertlerinden birinin ölümü yaşlılarda çok fazla yalnızlığa yol açabilir. Bu
nedenle yaşlandıkça sosyal tecritten kaçınmak önemlidir.
Aktif olmak, atölye çalışmalarına veya derslerine kaydolmak
veya gruplara veya toplantılara katılmak, bir bağlılık ve iyi olma hissi elde
etmenize yardımcı olur. Aynı zamanda öz saygınızı ve sağlıklı olarak yaşlanma
şansınızı arttırır.
Zihinsel faaliyetler
Sayı oyunları, bulmacalar ve hafıza testleri beyni çalıştırmanın
basit bir yoludur. Bu tür faaliyetler ya da benzeri şeyler, beynimizin
yaşlandıkça daha dinç kalmasına yardımcı olur. Yaşlanmak, öğrenmeyi bırakmak
zorunda olduğumuz anlamına gelmez. Entelektüel faaliyetlerde bulunmak, ileri yaşlara
kadar zihinlerimizi zinde tutabilir.
Beynimizi sanki vücudumuzun bir kası gibi çalıştırmamız
önemlidir. Bilişsel yeteneklerimizi formda tutmak sağlıklı yaşlanma için
önemli bir faktördür.